विभिन्न वनस्पतिका रेसाबाट बनेका आकर्षक ढकी, थाकलबाट बनेका घरायसी सामग्रीले आगन्तुकको ध्यान तानेका छन्। यहाँ सुरु भएको लहान एक्सपोमा राखिएका यी सामग्री सिरहाको लहान नगरपालिका-१ कि पार्वतीकुमारी चौधरीले बताएकी हुन्। एकसट्ठी वर्षिय चौधरीले स्थानीय कच्चा पदार्थ प्रयोग गरी आफैले बनाएको सामग्री  महोत्सवमार्फत बिक्री गरिरहेका छन्। जसलाई आगन्तुकले मन पराइदिएको उनले बताइन्।

‘समृद्धिको आधार, कृषि, पर्यटन, उद्योग र व्यापार’ भन्ने मूल नाराका साथ गत चैत ३० गतेदेखि यहाँ जारी ‘लहान एक्सपोः मधेस प्रदेश अन्तर्राष्ट्रिय महोत्सव २०८०’मा स्थानीय उत्पादनमा अवलोकनकर्ताको रुचि देखिएको हो।

जिल्ला उद्योग वाणिज्य सङ्घ सिरहाको आयोजनामा जारी महोत्सवकै कारण आफूले उत्पादन गर्दै आएका घरायसी सामग्रीका प्रदर्शन र विक्री गर्न पाएकोमा चौधरी खुसी छिन्। ‘सोचेजति व्यापार त भएन, तर सुरुआती दिनभन्दा क्रमश व्यापार वृद्धि भइरहेको, धेरैले मन पराइदिनुभएको छ’, चौधरीले भने, ‘तीन दशकदेखि यही पेशाले घर खर्च चलेको छ। महोत्सवबाट थप हौसला मिलेको छ।’ महोत्सवमा टाढा–टाढाबाट पनि ग्राहक आएकाले आगामी दिनमा व्यापार अझ बढ्ने उनको भनाइ छ। आफ्ना उत्पादन सबैलाई देखाउन, बिक्री गर्न तथा प्रचार–प्रसार गर्न सहज भएको उनले बताइन्।  

महोत्सवमा विभिन्न रैथाने परिकारको कक्ष राख्नुभएका लहान—८ का जानुका पराजुली र संगीता चौधरीले भने आफूहरुले सोचेभन्दा राम्रो व्यापार भएको बताइन्। उनीहरुले चामलको पीठो, मासको दाल, बन्दागोभी, सुपको दाल, मुला र लप्सीबाट बनेका बिभिन्न परिकारहरु प्याकिङ्ग गरेर राखेकी छिन्।  

 गाउँघरबाट सङ्कलन गरिएका सामग्रीलाई व्यावसायिक रुप दिई आर्थिक उपार्जनसँग जोडिएको जानुका पराजुलीले सुनाइन्। त्यस्तै लप्सी र टमाटरको अचारले पनि ग्राहकको मन जितिरहेको पराजुलीले बताइन्।  

‘मधेसको पहिचान झल्कने रैथाने परिकारहरु उत्पादन गरिरहेका छौँ। हाम्रा उत्पादनलाई ग्राहकहरुले धेरै मन पराइदिएका छन्। सोचेभन्दा राम्रो बिक्री भइरहेको छ’, पराजुलीले भने, ‘अहिले दिनमा औसतमा रु चार हजारसम्मको व्यापार भइरहेको छ।’ उनले महोत्सव सकिएपछि पनि लहानचोकको दक्षिणतर्फ रहेको ‘मटिहर्वा कम्पेक्स’मा सटर भाडामा लिएर ‘कोसेली घर’ सञ्चालन गर्ने योजना रहेको सुनाइन्। महोत्सवमा आयोजकले निःशुल्क रुपमा प्रदर्शनी कक्ष  उपलब्ध गराएको पनि उनले जानकारी दिइन्।  

महोत्सवबाट आफ्ना उत्पादन सबैलाई देखाउन, बिक्री गर्न तथा प्रचार–प्रसार गर्न सहज भएको सङ्गीता चौधरीको भनाइ छ। ‘गाउँमा एउटै ठाउँका मानिसले मात्रै अवलोकन गर्छन्। यहाँ विभिन्न ठाउँबाट मानिसहरू आएर अवलोकन गर्दा खुसी लाग्छ। व्यापार पनि राम्रो भएको छ’, चौधरीले भनिन्, ‘यस्ता महोत्सवले व्यापारमा  हौसला थपेको छ।’ चौधरीका अनुसार महोत्सवमा आउने आगन्तुक स्थानीय उत्पादनमा लोभिएका छन्।

स्थानीय मौलिक एवं रैथाने उत्पादनको प्रवर्द्धनका लागि सम्बन्धित कक्षहरु निःशुल्क उपलब्ध गराइएको आयोजक जिल्ला उद्योग वाणिज्य सङ्घ सिरहा, लहानका अध्यक्ष विकास सारडाले बताए। ‘मधेसको पहिचान झल्कने परम्परागत उत्पादन तथा परिकारको चिनारी दिलाउन र उद्यमीलाई पनि प्रोत्साहन गर्ने उद्देश्यले उनीहरुलाई निःशुल्क कक्ष उपलब्ध गराइएको हो। जसअन्तर्गत कृषि तथा घरेलुतर्फ २० वटा प्रदर्शनी छन्’, अध्यक्ष सारडाले भने। उनले प्याकेजिङमा सुधार गर्दै नेपाली उत्पादनको बजारीकरण गरी व्यवसायिक रुप दिन आवश्यक रहेको बताए।  

त्यसैगरी महोत्सवले मौलिक उत्पादन, संस्कृति र मौलिक परिकारहरू राष्ट्रिय तथा अन्तर्राष्ट्रिय स्तरमा प्रवद्र्धन गर्न सहयोगी बन्ने विश्वास उनले व्यक्त गरे ।  

मधेस प्रदेशस्तरीय महोत्सवमा विराटनगर, वीरगञ्ज, काठमाडौँदेखि छिमेकी राष्ट्र भारत र बङ्गलादेशसम्मका लगानीकर्ता, उत्पादक, वितरक, निर्यातकर्ता सहभागी भएको अध्यक्ष सारडाले जानकारी दिए । उनका अनुसार महोत्सवमा कूल एक सय २१ वटा प्रदर्शनी कक्ष छन्।  

महोत्सव आयोजना गर्न करिब एक करोड ५० लाख  खर्च भएको र महोत्सवभर करिब दुई करोड बराबरकोे व्यापार हुने अनुमान गरिएको उनले जानकारी दिए। ‘अहिले एक त आर्थिक मन्दीको समय छ। यस्तो बेलामा व्यवसायीको आत्मबल अभिवृद्धि गर्न र व्यावसायिक क्षेत्रलाई चलायमान बनाउन पनि यो महोत्सव आयोजना गरिएको हो‘, उनले भने, ‘यसबाट व्यापारसँगै स्थानीय उत्पादन प्रवर्द्धन गर्नु मुख्य उद्देश्य हो।’

महोत्सवमा प्रत्येक साँझ विभिन्न कलाकारको प्रस्तुति समेत रहने गरेको छ। महोत्सव आगामी वैशाख ९ गतेसम्म सञ्चालन हुनेछ।